Yurtdışı Sigortalanma Primi

TÜRKİYE’DE EMEKLİLİK VE İSVİÇRE SİGORTA KURUMU’NDAKİ PRİMLERİN TRANSFERİ

İsviçre’de çalışan ya da ev kadını olarak bulunan vatandaşlarımızın bu ülkede geçen hizmetlerini/sürelerini sosyal güvenlikleri bakımından Türk Sosyal Güvenlik Kurumları nezdinde değerlendirmeleri 3201 sayılı “Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkındaki Kanun” çerçevesinde mümkündür.

İsviçre Yaşlılık Sigortası Kurumu (AHV), işçi adına bu kurumda birikmiş olan işçi-işveren payı yaşlılık sigortası primlerini, 01.06.1981 tarihinde yürürlüğe giren Türkiye-İsviçre Sosyal Güvenlik Ek Sözleşmesi  uyarınca,  vatandaşlarımızın İsviçre’den kesin dönüş yaptıktan sonra Türk Sigorta Kurumu (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) nezdinde prim transferi başvurusu yapması durumunda, Türkiye’ye transfer etmektedir. Sözkonusu primlerin Türk Sigorta Kurumuna devredilmesiyle, vatandaşlarımızın İsviçre Yaşlılık Sigortasından doğacak yaşlılık, malullük ve geride kalanlara dul ve yetim aylığı bağlanması gibi tüm sosyal güvenlik hakları ortadan kalkmaktadır. Bunu müteakiben 3201 sayılı Yasa kapsamında borçlanma yapılmakta ve borcun ödenmesiyle de bu süreler Türk sosyal güvenlik kurumlarında geçen hizmet süresi olarak kabul edilmektedir. Vatandaşlarımız İsviçre Sigorta Kurumundan sigorta primlerini Türk sosyal güvenlik kurumlarına transfer ettirmedikleri takdirde, 3201 sayılı Kanun’a göre kendi imkanlarıyla borçlanarak da emekli olabilmekte ve Türkiye’ye dönmüş olsalar dahi İsviçre Sigorta Kurumundan ayrıca emeklilik hakları doğmaktadır.

Prim transferinin gerçekleşebilmesi için ilgilinin,

1-İsviçre’yi kesin olarak terk etmesi,

2-İsviçre’de bulunduğu sırada Yaşlılık-Ölüm ve Maluliyet Sigortası (AHV/IV)’ndan herhangi bir yardım (Leistung) ya da aylık almamış olması ve

3-Türk Sigorta Kurumuna müracaat ederek, 3201 sayılı Yasa kapsamında prim transferi talebinde bulunması gereklidir.

Primlerin, Türkiye’ye transferinin sağlanması halinde,

a)Transfer olunan primlere ilişkin sürelerin tamamını borçlanarak, tahakkuk ettirilen döviz borcunu da ödemiş olanlara, transfer olunan primlerin tamamı,

b)Transfer olunan primlere ilişkin sürelerin bir kısmını borçlanarak tahakkuk ettirilen döviz borcunu da ödemiş olanlara, transfer olunan primlerin borçlandıkları süreye isabet eden orandaki miktarı, ilgili  sosyal  güvenlik  kuruluşunca  haksahibine  iade  edilmektedir.             

Borçlanma ve prim transferi başvurusu, Türkiye’de ikâmet edilen ildeki Sosyal Sigortalar Kurumu Müdürlüğü’ne yapılabileceği gibi, doğrudan Ankara’daki Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı’na (Mithatpaşa Cad.No:7, 06437 Sıhhiye/Ankara) da yapılabilmektedir. Transfer işlemleri ortalama 8 ay-1 yıl sürmektedir. Yurtdışı hizmet borçlanması günlük 3,5 ABD Doları karşılığı yapılmaktadır.   

Türkiye’ye transfer edilen primler yalnız Yaşlılık-Ölüm Sigortasına (AHV) işçi adına yatırılan işçi-işveren payı primleridir. Yarısı işçi yarısı işveren tarafından ödenenYaşlılık ve Ölüm Sigortası prim miktarlarının aylık brüt kazanca oranı yıllar itibariyle şöyledir:

Yaşlılık-Ölüm Sigortası       (AHV) Primleri

1969 yılına kadar                %4.0

1969-1972                        %5.2

1973-Haziran 1975              %7.8

1 Temmuz 1975'ten beri      %8.4

Borçlanma İşlemleri Bittikten Sonra Türk Sigorta Kurumu’nun Aylık Bağlaması

3201 sayılı Yasa’ya göre borçlanılan sürelere istinaden Türk sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre aylık tahsisi için ilgilinin:

1)Türk sosyal güvenlik kurumuna kesin dönüş beyanında bulunması,

2)Tahakkuk ettirilen döviz borcunun tamamını ödemiş olması ve

3)Döviz borcunun tamamının ödenmesinden sonra yazılı istekte bulunması gereklidir.

Başvuruları için beraberlerinde götürmeleri gerekli belgeler şunlardır:

1-İsviçre Sosyal Sigorta Kartı-AHV-Versicherungsausweis,

2-İsviçre Yabancılar Hüviyet Kartının -Ausländerausweis- fotokopisi,

3-Yetkili İsviçre Sigorta Kurumu tarafından -AHV-Ausgleichskasse- talep üzerine düzenlenen, Sigortalı hizmet sürelerinin ve kazancın tamamını gösteren  hizmet  cetveli-Gesamtkontoauszug, (Sosyal Sigortalar Kurumu -SSK- hizmet cetvelinin (Gesamtkontoauszug) orijinal nüshasını talep etmekte ve onaylı tercümesi istenilmemektedir. Bağ-Kur ve Emekli Sandığı ise hizmet cetvelinin Başkonsoloslukça onaylı tercümesini istemektedir.)

4-Pasaport (yurda giriş sırasında giriş damgası bastırılması gerekir),

5-Nüfus Cüzdanı,

6-Nüfus Müdürlüğünce düzenlenmiş olan Aile Nüfus Kayıt örneği,

7-Türkiye’de hizmeti olanların bunlara ait belgeleri,

8-İsviçre Sigorta Kurumu’ndan Maluliyet veya yaşlılık aylığı alanların karar (Verfügung) yazısı fotokopisi.

Türkiye’ye kesin dönüş yapılan yıl içinde bir iş yerinde çalışanlar işyerinden ayrıldıklarında kendilerine verilen bonservisi, işsizlik parası almış olanlar ise bu durumu gösteren bir belgeyi de yanlarında bulundurmalıdırlar. Daha önceki yıllar için iş yerlerinden belge almaya gerek yoktur. Geçmiş yıllara ait bilgiler 3.maddede yer alan belgede mevcuttur.

Türkiye’de Yaşlılık Aylığı İçin Aranan Şartlar

Ülkemiz sosyal güvenlik yasalarında  değişiklikler yapan 4759 sayılı Kanun 23 Mayıs 2002 tarihinde TBMM’nde kabul edilmiş ve 1 Haziran 2002 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 4759 sayılı Kanun’un Sosyal Sigortalar Kanunu ve Bağ-Kur Kanunu’nda yaptığı değişiklikler  uyarınca Sosyal Sigortalar Kurumu ve Bağ-Kur’dan yaşlılık aylığı alabilmek için gerekli olan şartlar aşağıda belirtilmiştir:

Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan Emeklilik Şartları

Ayrıntılar için burayı tıklayınız (pdf dosyası)

Bağ-Kur’dan Emeklilik Şartları

Ayrıntılar için burayı tıklayınız (pdf dosyası)

Emekli Sandığı’ndan Emeklilik Şartları

Ayrıntılar için burayı tıklayınız (pdf dosyası)

Borçlanma yapabilmek için kesin dönüş şartı yoktur     

Anayasa Mahkemesi 3201 sayılı Kanun’un yurtdışında geçen hizmetlerin borçlanılmasıyla ilgili 3.Maddesinin 1. fıkrasında yer alan; “Yurda kesin dönüş yapanlar, kesin dönüş” sözcüklerinin Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle kaldırılması kararı 25.04.2003 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 25.04.2003 tarihinde yurdışında çalışmakta  olanlar  ile  daha  sonra  yurt  dışında çalışacak olanlar,  yurt  dışında iken ya da yurda döndükten sonra durumlarına uygun sosyal güvenlik kuruluşuna müracaat süresi koşulu aranmaksızın  başvurarak borçlanma yapabileceklerdir. Bu değişiklikten önce “borçlanma” için de kesin dönüş şartı vardı.

Sözkonusu Yasa değişikliğinden sonra  yurtdışı hizmetlerini borçlanmak isteyen vatandaşlarımızdan halen yurtdışında bulunanlar:

a)Yurtdışına çıkmadan önce Türkiye’de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması olmayanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığına,

b)Yurtdışına çıkmadan önce Türkiye’de son defa prim, kesenek ve karşılık ödenen sosyal güvenlik kuruluşuna,

c) Ev kadınları Bağ-Kur’a

Türkiye’ye döndükten sonra yurtdışında geçen hizmetlerini  borçlanmak isteyenler:

a) Türkiye’de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmayanlar, Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığına,

b) Müracaat tarihinde Türkiye’de çalışmakta olanlar tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna,

c) Başvuru tarihinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmamakla birlikte Türkiye’ ye döndükleri tarihten sonraki çalışmalarından dolayı son defa tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna,

d) Hizmetlerinden bir kısmını yurtdışında iken borçlananlardan kalan hizmetlerini Türkiye’ye döndükten sonra borçlanmak isteyenler ilk borçlanmayı yapan sosyal güvenlik kuruluşuna,

e) Ev kadınları Bağ-Kur’a.

Çifte Vatandaş Olanların Prim Transferi

Türk ve İsviçre vatandaşlığına sahip çifte vatandaşlar İsviçre’yi kesin olarak terk ettikleri ve Türk vatandaşlıkları hayatlarında daha ağırlıklı olduğu takdirde, prim transferi talebinde bulunabilmektedirler. Türkiye’ye prim transferi yapılıp yapılamayacağı hususunda İsviçre yetkili kurumu olan İsviçre Sosyal Sigortalar Kurumu (Schweizerische Ausgleichskasse) çifte vatandaşlığa sahip olanların prim transferi müracaatlarını incelerken,

              -sigortalının ikâmetinin Türkiye’de olmasını,

              -İsviçre’ye geri dönmeyi düşünmemesini,

              -Prim transferi talebinde bulunan çifte vatandaşın  Yaşlılık  Sigortası (AHV) primlerine dayanarak, bu sigortadan hak talebinde bulunabilecek eşi veya  18 yaşından küçük olan çocuklarının (eğitimde ise 25 yaşına kadar) da İsviçre’yi terketmiş olmasını esas almaktadır. Bu şartları yerine getirmeyen çifte vatandaşların prim transferi talepleri İsviçre Sigorta Kurumu (AHV) tarafından reddedilmektedir.